Küçükbaş hayvanlarda ishal ile başlayan pek çok hastalık vardır. Bunların başında E.coli gelmektedir. Başlıca diğer hastalıklar ise; Klostridyum perfringens, Rota virüs, Kripto, Koksidiosis, Korona virüs
Salmonellosis ve Giardiasis enfeksiyonları olarak sıralanabilir. Bunların yanı sıra etkeni virüs kökenli olan koyun, keçi vebası ve Mavi Dil hastalıklarının belirtilerinin başında da ishal gelmektedir. Tüm bunların yanı sıra gıda kaynaklı ishaller de olabilmektedir. Gıdaya bağlı ishal sebepleri ise; zehirli otlar, kalitesiz yemler, kirli sular ve ani yem değişiklikleri olarak sıralanabilir.
Küçükbaş Hayvanlarda İshal Tedavi Yöntemleri
Yukarıda bahsedildiği üzere küçükbaş ishal pek çok sebebi vardır. İshal tedavisinde izlenecek yol ise ishal sebebine göre belirlenmelidir. Ancak tüm ishal tedavilerinde su önemli bir rol oynamaktadır. İshal tedavi yöntemi uygulanır iken; bir yandan su ile desteklenmesi oldukça önemlidir. Ağızdan hatta damardan sıvı tedavisi kesinlikle uygulanmalıdır. Küçükbaş hayvanlarda ölüm sebepleri arasında; aşırı su kaybı ve asidoz olduğu unutulmamalıdır.
İshal Tedavisi Her Zaman Olumlu Sonuç Vermeyebilir
Bazı ishal vakalarında direk etkene yönelik tedavi mümkün olmayabilir. Mesela; Korona virüs ve Rota virüs ishallerinde hastalığa yakalanan hayvanın yaşamasını ve virüsler ile mücadelesini sağlamak için sıvı elektrolit tedavisinin uygulanması gerekmektedir. Ancak viral etkenler büyük çoğunluk ile yanlarına Kripto, E.coli ve Eimeria (Koksidiosis) bu gibi etkenleri de yanına alıp, ondan sonra vücuda saldırabilirler. Bu şekilde ağır geçirilen ishallerin tedavisi her zaman mümkün olmayabilir. Bazen ishaller tedavi edilebilir iken; bazen ölüm ile sonuçlanabilir. Ancak tedavi mümkün olsa bile ishal hastalığını geçiren bir küçükbaş hayvan ‘’kavruk’’ kalır. Bu neden ile en iyisi baştan önlem almaktır.
Küçükbaş Hayvanlarda İshali Önlemek İçin Yapılması Gerekenler:
1- Öncelikle yapılması gereken hayvanların kuru ve temiz ortamda yetiştirilmesidir.
2- Daha sonra hayvanların aşıları düzenli olarak yaptırılmalıdır. Özellikle doğum yapacak olan annelere doğum öncesinde tekrarlı olarak rapelli yapılması şarttır. Hayvan doğum yaptıktan sonra bir an önce antiserum kullanılması çok yerinde olacaktır. İshal olan hayvanlara ise bu aşı çift doz yapılmalıdır. Böylece ishal tedavisi de yapılmış olacaktır.
3- Çok sıkışık ve kalabalık barınaklardan kaçınmak sürülere doğru bakma yönetiminin en başlıca kuralıdır.
4- Hasta olan hayvanları sağlıklı olan hayvanlardan hemen ayırmak pek çok hayvan yetiştiricisinin de bildiği basit ve mutlaka uygulanması gereken en önemli yöntemler arasında yer almaktadır. Basit gibi görünse de bu konu kesinlikle ihmal edilmemelidir.
5- Biberon ile beslenen hayvanların biberon temizliğine önem verilmelidir. Ayrıca hayvanlar için kullanılan kovaların ve hayvanları besler iken; ellerin temizliğine de mutlaka özen gösterilmelidir. Dışkı temizledikten sonra dışkı bulaşan eller ile hayvan beslenmemelidir.
6- En son olarak, doğum yapacak olan anne adaylarına doğum öncesi antiparaziter (antelmentik) ilaç verilmesi atlanmamalıdır.