✓ Mikotoksinler; bazı tek hücreli mantar veya küf mantarları tarafından üretilen toksinlerdir.
✓ Mikotoksinler karsinojenik, mutajenik ve teratojenik etkilerinin yanında ısıl işlemlere dirençli olmaları nedeniyle insanlar ve hayvanlar üzerinde tehlike yaratmaktadır.
✓ Hayvanın duyarlılığı ve alınan toksin miktarına bağlı olarak mikotoksinler; akut, subakut ve kronik nitelikte zehirlenmelere yol açmaktadır.
✓ Mikotoksin zehirlenmelerinde hayvanlarda ani ölüm, iştahsızlık, diare, immun sistemde baskılanma, gelişim geriliği, üreme performansında azalma görülebilmektedir.
✓ süt sığırlarında mikotoksikozis olgularının klinik olarak tanısı çok zordur, fakat hastalık sıklığında artma ve süt veriminde azalma olduğunda mikotoksinler muhtemel bir sebep olarak düşünülmelidir.
Bu sebeple, yemlerde mikotoksin düzeylerinin sıklıkla kontrol edilmesi gerekmektedir.
| Mikotoksinler Yöntemi |
Referans Değeri |
|
Aflstoksin B1
|
< 50 ppb |
|
Deoxynivalenol
|
< 300 ppb |
|
Fumonisin
|
< 500 ppb |
|
Okratoksin A
|
< 100 ppb |
|
T-2 Toksin
|
< 100 ppb |
|
Zearalenone
|
< 100 ppb |
Numune Alma Metodu
✓ Küflü ve küfsüz kaba ve kesif yemlerden numune gönderilebilir.
✓ Yemlerin 12-20 farklı yerinden numune alınır ve bunlar homojen edilerek en az 500g olacak şekilde laboratuvara gönderilmelidir.
✓ Yaş yemler (nem>%15), analize kadar dondurulmalıdır.
✓ Soğuk zincirde en kısa zamanda laboratuvara ulaştırılmalıdır.
Mikotoksin Analizleri
Aflatoksin B1 {Depo Kaynaklı)
Başta mısır ve pamuk tohumu olmak üzere, hemen her çeşit tahılda kolayca üreyip mikotoksin sentezleyebilirler.
✓AflatoksinBl bilinen en güçlü karaciğerkarsinojenidir.
Deoxynivalenol (Tarla Kaynaklı)
✓ Mısır, buğday, yulaf, çavdar ve arpa gibi tahıllarda bulunur.
✓ Özellikle nemli, yağışlı ve ılık havalarda sentezlenir.
✓ Hayvanlar tarafından yoğun miktarlarda alındığı zaman mide bulantısı, kusma ve diareye neden olur.
Fumonisin {Depo Kaynaklı)
✓ Fumonisinler başlıca mısırda bulunur.
✓ FumonisinBl, gevişenlerinrumeninde parçalanmaz ve bağırsaklardan az emilir.
Okratoksin A (Depo Kaynaklı)
✓ Mısır, arpa, yulaf, çavdar ve buğday ile yağlı tohumlu ürünlerde bulunur.
✓ Okratoksintoksikasyonunda ishal, su tüketiminde artma, böbrek hasarı ve süt veriminde azalma görülür.
✓ Ayrıca hepatotoksik, karsinojen, genotoksik ve immunsuppressiv etkilidir.
T-2 Toksin {Tarla Kaynaklı)
✓ T-2 toksin genellikle küflü çürümeye sebep olur.
✓ Mısır ve silaj, arpa, buğday, darı ve karma yemlerde bulunur.
✓ Toksinden en fazla etkilenen organlar bağırsak, karaciğer, dalak, böbrek ve kemik iliğidir.
✓ T-2 toksin süt sığırlarında sindirim kanalında yangı ve kanama, üremede bozukluk, yem tüketiminde düşme, canlı ağırlık kazancında azalma ve süteriminde düşmeye yol açar.
Zearalenone (Tarla Kaynaklı)
✓ Başta mısır olmak üzere, çavdar, arpa gibi tüm tahıllarda, kuru ot, sorgum ve silajda bulunur.
✓ Zearalenon içeren yemlerin dişi hayvanlara uzun süre verilmesi sonucunda vaginal akıntı, vaginit, ishal ve süt veriminde azalma uterus kanaması, kızgınlığın görülmemesi veya çok sık görülmesi, yavru atma, kısırlık ve gelişme geriliği gibi problemlere neden olur.
Mikotoksinli Yemler İçin Alınması Gereken Önlemler
✓ Mikotoksinlere karşı özel bir tedavi şekli henüz bulunamamıştır. Toksinin tespit edilerek yüksek düzeyde toksin içeren yemlerin hayvanlara verilmesinin önlenmesi en iyi yöntemdir.
✓ Bunun yapılamadığı durumlarda;
► Ayırma, havalandırma, seyreltme
► Formaldehit, küf baskılayıcı kullanımı
► Ticari toksin bağlayıcı preparatların kullanımı
► Silaj yapımı sırasında propionik asit kullanımı
► Zeolit, bentonit, kaolin gibi kil mineralleri kullanımı
► Antioksidan, enzim, maya gibi yem katkı maddeleri kullanımı
► Mannan oligosakkaritler ve peptidoglikanlar gibi maya ekstrakları kullanımı
gibi yöntemler uygulanarak hayvanların mikotoksinlerden daha az etkilenmeleri sağlanabilir.
